Ondanks alle grote maatschappelijke beslommeringen lieten de groothandelsprijzen toch een redelijk stabiel beeld zien. De gebruikelijke prijsvariaties in de groothandelsprijzen bleven maar een virus en een Brexit blijken geen gamechanger in de markt.

Deze analyse is gebaseerd op de groothandelsprijzen van ICE-ENDEX voor elektriciteit en TTF voor aardgas. Voor elektriciteit ga ik uit van twee derde (2/3) verbruik tijdens hoogtariefuren en een derde (1/3) verbruik tijdens laagtariefuren. Door deze vereenvoudiging zijn de trends in de prijsontwikkelingen beter zichtbaar.

De enorme maatschappelijke impact leek in 2020 geen effect op aandelen, huizen- en energieprijzen, zowel aandelen als huizenprijzen stegen na een aanvankelijke dip. Weliswaar daalden de elektriciteits- en aardgastarieven met respectievelijk 15 en 30% in maart. Er was zeker geen sprake van het instorten van de markt. Aan het einde van het jaar zaten de groothandelsprijzen weer op het niveau van januari of daarboven.

Eens te meer blijkt dat het moment van inkopen van energie op de termijnmarkt grote invloed heeft op de kosten. Tussen maart en december verschilden de tarieven voor inkoop 2021 30%. Voor de kalenderjaren 2022-2024 was er zo’n 20% prijsverschil.

Het sluiten van een handelsakkoord tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie zal een grote invloed op het herstel van de prijzen hebben, evenals de beschikbaarheid van vaccins tegen Covid-19.

Prijsontwikkelingen elektriciteit

Grosse mode bleken de tarieven elektriciteit opmerkelijk stabiel. In maart was een dip als gevolg van het sentiment rond Corona. In december 2020 stegen de prijzen tot bijna de hoogste waarden van het jaar.

De ontwikkeling van de prijs voor CO2 emissierechten begint inmiddels een serieus onderdeel van de elektriciteitsprijs te worden. Lag deze in 2017 nog op € 7,- per ton CO2; eind december ligt deze op € 33,- per ton CO2, ofwel € 0,5 €cent per kWh.

In onderstaande grafiek staat de ontwikkeling over 2020 weergegeven voor inkoop energie voor de jaren 2021-2024.

Ten opzichte van de voorgaande kalenderjaren blijken de groothandelsprijzen gemiddeld lager maar aan het einde van het jaar hoger ten opzichte van 2019. Over meerdere jaren blijken de groothandelsprijzen niet meer in de buurt te komen van de lage groothandelsprijzen in 2016.

Het verschil in tarief tijdens hoogtariefuren (werkdagen 09:00 – 11:00) en laagtariefuren ligt redelijk stabiel op 1 tot 1,3 €cent per kWh. Hiermee lijkt een einde te zijn gekomen aan de tendens van de geleidelijke verhoging van het laagtarief.

Elektriciteitsprijzen in cijfers

Prijsontwikkelingen aardgas

De groothandelsprijzen aardgas laten schijnbaar eenzelfde beweging zien. Echter de groothandelsprijzen bleven vanaf maart 2020 laag om pas na de zomer weer te gaan stijgen en te pieken eind december 2020.

Mijn stelling dat het van groot belang is om weg te blijven met inkoop energie aan het einde van het kalenderjaar wordt hier sterk zichtbaar. De risico’s blijken vaak te groot.

Aardgasprijzen in cijfers

De dagmarkten

Gebruikelijk is om energie in te kopen voor gehele kalenderjaren op basis van de zogenaamde forward prijzen. Dit is in feite een afgeleid financieel product. De werkelijke markt wordt bepaald door de dagmarkten APX en LEBA. Op deze markt wordt energie verhandeld voor de volgende dag.

Als we de gemiddelde APX en LEBA tarieven vergelijken met de handelsprijzen in het voorgaande jaar dan zie we het volgende beeld. De gemiddelde APX prijs in 2020 bedroeg € 43,- per MWh (nogmaals 2/3 hoogtarief). De forwardprijzen in 2019 varieerde tussen € 40,- en € 70,- per MWh. De gemiddelde LEBA tarieven voor aardgas zat op € 0,08 per m3. De forwardprijzen tussen € 0,16 en € 0,25 per m3.

Voor 2020 bleek het dus grofweg voordeliger om op de dagmarkt afgerekend te worden. De feitelijke voordelen zijn natuurlijk sterk afhankelijk van het afnamepatroon over het kalenderjaar. Voorts heeft het thuiswerken en afgenomen productiviteit grote invloed hebben op afname van aardgas in industrie en utiliteit in 2020.

Voorts leidt inkoop op de dagmarkt tot grotere budgettaire onzekerheid.

Wat gaat er komen in 2021?

Dat weten we geen van allen. Belangrijke indicatoren zijn in elk geval de verder ontwikkelingen rond de Brexit. Welke economische consequenties heeft dit en welke invloed heeft dit op de energiebehoefte.

Een tweede grote ontwikkeling is natuurlijk het effect van Covid-19. Zullen de vaccins goed aanslaan, waarmee het aantal zieken, ziekenhuisopnamen en sterfte weer dalen en onze mobiliteit weer kan gaan toenemen.

Wat wel bekend is, is de ontwikkeling van de tarieven energiebelasting en ODE. Voor aardgas stijgen alle tarieven met 4 tot 6,5%. Voor elektriciteit worden de huishoudens ontzien door het tarief gelijk te houden. De tarieven bij een verbruik tussen 10.000 kWh en 10 miljoen kWh stijgen met 5-6,5%. Zie ook {https://zichtopenergie.nl/kennisartikelen/energiebelasting/}

De harde stijging van de groothandelsprijzen in december 2020 stemt wel tot waakzaamheid voor het eerste kwartaal 2021. Kent deze stijging een terugslag in 2021 of is dit een start voor verdere stijging van tarieven?