Wat is energiebelasting en ODE?

In dit kennisartikel over energiebelasting leg ik uit:

• wat energiebelasting en ODE is
• wat de tarieven zijn
• welke uitzonderingen er zijn
• hoe de energiebelasting en ODE zich in de toekomst mogelijk ontwikkelen

Energiebelasting en ODE

Energiebelasting is een belastingmaatregel die de overheid heeft ingevoerd om de kosten van energie, en daarmee het energieverbruik, te beïnvloeden. Deze energiebelasting wordt deels gecompenseerd: bij de invoering van de energiebelasting is destijds de inkomstenbelasting verlaagd. Op iedere factuur voor elektriciteit wordt bovendien een heffingskorting verrekend, waarbij iedere gebouwaansluiting, in 2021 € 461,62 exclusief btw aan belasting terugkrijgt. In 2022 is dit tijdelijk verhoogd.

De ODE, Opslag Duurzame Energie, is in 2013 ingevoerd. Met deze opslag wordt onder andere de subsidieregeling voor duurzame energie gefinancierd.

Tarieven energiebelasting en ODE

Energiebelasting wordt geheven op basis van het elektriciteits- en aardgasverbruik per aansluiting per kalenderjaar. Voor zowel elektriciteit als voor aardgas wordt de energiebelasting geheven volgens een degressief stelsel. Dat betekent dat bij een hoger verbruik, gemiddeld een lager tarief betaald moet worden. Dit is dus omgekeerd aan de inkomstenbelasting, die progressief is (hoe hoger het inkomen, hoe meer belasting er betaald moet worden).

De tabellen hieronder geven de tarieven voor energiebelasting en ODE in 2021 en 2022 weer, voor elektriciteit en aardgas. De ‘EB-vermindering met verblijfsfunctie’ is de heffingskorting die alleen van toepassing is op locaties die voor de WOZ (Waardering Onroerende Zaken) worden aangeduid met ‘verblijfsfunctie’, of om het eenvoudig te zeggen: een plaats waar je als mens langdurig en comfortabel kunt verblijven. In de praktijk zijn dit eigenlijk altijd gebouwaansluitingen.

Het tarief energiebelasting elektriciteit en de EB vermindering (heffingskorting) elektriciteit zijn in het jaar 2022 tijdelijk verlaagd in verband met de hoge energietarieven. Van 01 juli – 31 dec 2022 gold een verlaagd btw tarief tot 9%.

Vanaf 2024 zal een nieuwe belastingschijf worden ingevoerd van 0-2.900 kWh en 0-1.200 m3 aardgas.

Aardgas voor blokverwarming, bijvoorbeeld de centrale cv-installatie in flatgebouwen, wordt altijd belast op basis van de eerste schijf van de energiebelasting. Voor verhuurders is het belangrijk om dit te controleren op de factuur, want bij controles kunnen naheffingen worden gevorderd. Deze vorderingen zijn meestal moeizaam te verhalen bij de huurders. Zicht op Energie kan u helpen bij het controleren van uw energiefactuur.

Tot slot gelden er andere, verlaagde tarieven voor onder andere de glastuinbouw en publieke laadpalen.

Bijzondere situaties bij energiebelasting en ODE

De Belastingdienst hanteert bij energiebelasting nogal wat bijzondere situaties. De interpretatie van de regels en de jurisprudentie willen de beoordeling ook nog weleens beïnvloeden. In het algemeen zijn echter de belangrijkste aandachtspunten bij energiebelasting:

• De beoordeling van de energiebelasting vindt plaats per WOZ-object, dus per gebouw en niet per aansluiting.
• Het verbruik van aansluitingen mag onder voorwaarden opgeteld worden (bijvoorbeeld bij een flatgebouw met meerdere aansluitingen voor algemene voorzieningen) of omgekeerd gesplitst worden (bijvoorbeeld bij een bejaardentehuis met zelfstandige appartementen).
• Voor aansluitingen zonder WOZ-aanduiding, bijvoorbeeld verkeersregelinstallaties, rioolgemalen en openbare verlichting, mag het verbruik onder voorwaarden worden opgeteld.
• Ideële stichtingen en kerkgebouwen mogen 50% van de kosten voor energiebelasting terugvragen.

Daarnaast zijn er nog vele andere bijzondere situaties. Het voert te ver om deze hier allemaal uit te leggen, maar ik licht ze in een persoonlijk gesprek graag toe. Wilt u weten of uw situatie onder de bijzondere situaties bij energiebelasting valt? Neemt u dan gerust contact op met Zicht op Energie om dit te bespreken.

Veranderingen rondom energiebelasting en ODE

Wijzigingen in de hoogte van de energiebelasting en de ODE worden jaarlijks vastgesteld in het Belastingplan. Ze worden vaak pas eind december gepubliceerd.

De verschillende kabinetten willen de hoogte van de energiebelasting meer in lijn brengen met de CO₂-uitstoot. Dit betekent dat het heffen van energiebelasting gaat verschuiven van elektriciteit naar aardgas, omdat het gebruik van aardgas meer CO₂-uitstoot veroorzaakt en tegelijk het gebruik van aardgas wordt ontmoedigd.

Bij eigen PV-panelen (zonnepanelen) mag bij een kleinverbruiksaansluiting het verbruik worden gesaldeerd. Dat betekent dat de eigen overproductie in de zomer afgetrokken mag worden van de extra inkoop in de winter. Dit levert een zeer groot voordeel voor de energiebelasting op. Deze regeling zal naar het zich laat aanzien medio 2025 worden versoberd tot een afschaffing in 2031. Het is mijn vraag of dit tot die tijd houdbaar is.

Vragen over energiebelasting? Of wilt u meer informatie?

Voor meer informatie over energiebelasting, het inkopen van energie, bij vraagstukken rondom duurzame energie of bijvoorbeeld voor het controleren van energiefacturen kunt u terecht bij Zicht op Energie. Heeft u, of uw organisatie, vragen over de energiemarkt? Bel of mail met Onno Toepoel van Zicht op Energie.