Na de historisch lage energieprijzen in 2016 vertonen deze prijzen in 2017 een stijgende lijn. Vooral de elektriciteitsprijzen zijn na een aarzelend begin flink gestegen, hoewel ze in historisch perspectief nog steeds laag zijn. In dit blog een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen in 2017.

Deze analyse is gebaseerd op de groothandelsprijzen van ICE-ENDEX voor elektriciteit en TTF voor aardgas. Voor elektriciteit ga ik uit van twee derde (2/3) verbruik tijdens hoogtariefuren en een derde (1/3) verbruik tijdens laagtariefuren. Door deze vereenvoudiging zijn de trends in de prijsontwikkelingen beter zichtbaar.

Aardgasprijzen in 2017

Het jaar begon met een aardgasprijs van 17,8 eurocent en eindigde met een aardgasprijs van 18 eurocent per m3 aardgas voor het leveringsjaar 2018. De prijsontwikkeling had de vorm van een mooie badkuip. De laagste prijs werd gerealiseerd in juli 2017: 15,3 eurocent. Eigenlijk is de badkuip in de prijsontwikkeling een “ouderwetse” beweging. Bij lage buitentemperaturen (aan het begin en het eind van het jaar) is er immers een hoge vraag naar gas, wat leidt tot een hoge dagprijs. Een hogere dagprijs leidt tot een hogere prijs voor jaarcontracten.

De landelijke discussie rond het productieplafond voor aardgas in Noord-Nederland heeft duidelijk geen invloed op de ontwikkelingen in de markt; er lijkt voldoende voorraad te zijn. Verder zal de toename van de aanvoer van LNG per schip een drukkend effect op de prijs hebben. In november ontplofte er echter een gasstation in Oostenrijk, waardoor de aanvoer van aardgas uit Rusland stagneerde. Verder was er ook een storing in een productiestation in Noorwegen. De financiële markten reageerden –als gebruikelijk- nogal schrikkerig op deze berichten en de aardgasprijs steeg in 5 dagen 1,2 eurocent voor contracten voor het kalenderjaar 2018. In Italië kwamen de dagprijzen zelfs boven de 7 eurocent uit. De prijzen voor de kalenderjaren 2019-2022 stegen minder hard mee.

Wat mij opvalt, is dat de correlatie tussen olie- en gasprijzen verder afneemt. Weliswaar stijgt de aardgasprijs mee met de olieprijs, maar minder hard dan voorheen. De stijging kent bovendien een andere dynamiek.

Aardgasprijzen in cijfers (in eurocent/m3)

	2018	2019	2020	2021
Laagste waarde	15,29	15,45	15,26	15,24
Hoogste waarde	18,42	17,71	17,74	17,76
Gemiddelde	16,60	16,37	16,14	16,08
Actuele waarde	17,97	17,32	16,69	16,61
Spreidingsgebied	3,13	2,26	2,48	2,51

De beweeglijkheid van de aardgasprijzen over het jaar is met ongeveer 9% beperkt. Onder invloed van de onrustige daghandel is deze beweeglijkheid voor 2018 iets hoger geweest dan de andere kalenderjaren. Toch liggen de aardgasprijzen ruim boven het laagste niveau (13 eurocent in 2016). Historisch gezien moeten we terug naar 2010 voor prijzen op het huidige niveau. Kortom in absolute zin zijn de prijzen nog steeds laag.

Elektriciteitsprijzen in 2017

De handelsprijzen voor elektriciteit bewogen tot augustus tussen de 3,5 en 3,9 eurocent per kWh, met dezelfde prijsvariatie als bij aardgas. Vanaf mei is de elektriciteitsprijs echter blijven stijgen. Deze bevindt zich eind dit jaar op de hoogste prijs van 4,6 eurocent/kWh.

De lage prijzen van 2016, met als laagste punt 2,76 eurocent, hebben we ook bij elektriciteit definitief achter ons gelaten. Analisten zien de stijging van de steenkoolprijzen als belangrijkste oorzaak. Over het gehele jaar 2017 bedroeg de stijging van de kolenprijs 21%, exact gelijk aan de stijging van de elektriciteitsprijzen. Gemeten vanaf het laagste punt in 2017 is de prijs van zowel steenkool als van elektriciteit met 29% gestegen; een tweede opvallende overeenkomst.

Als samenleving willen we af van steenkool als bron voor de elektriciteitsvoorziening, maar uit deze cijfers blijkt dat er nog steeds een grote afhankelijkheid is. Recente cijfers zijn mij niet bekend, maar in 2015 werd 32% van de elektriciteit geproduceerd op basis van steenkool.

Andere oorzaken die worden genoemd voor de stijgende elektriciteitsprijzen, zijn de problemen bij de kerncentrales in Frankrijk, die regelmatig uit bedrijf worden gehaald, en het productieplafond voor aardgas in Noord-Nederland. Dit laatste is echter niet terug te zien in de prijsontwikkeling van aardgas zelf en lijkt een discutabel argument.

Elektriciteitsprijzen in cijfers (in eurocent/kWh)

	2018	2019	2020	2021
Laagste waarde	3,54	3,40	3,37	3,39
Hoogste waarde	4,63	4,32	4,41	4,45
Gemiddelde	3,98	3,72	3,70	3,76
Actuele waarde	4,62	4,32	4,33	4,35
Spreidingsgebied	1,09	0,92	1,04	1,06

In absolute zin zijn de prijzen voor elektriciteit nog steeds laag en dat is sinds 2009 niet vertoond. De elektriciteitsprijzen blijken met 14% wel beweeglijker dan de prijzen voor aardgas (9%).

Opvallend is dat het elektriciteitsgebruik in Nederland in 2017 niet is toegenomen. Zowel de economische ontwikkeling als de aanzet tot elektrificatie van de energievoorziening zou immers aanleiding moeten geven tot een grotere vraag.

Toekomst

Het jaar 2017 toont opnieuw aan dat het belangrijk is om niet te lang te wachten met de beslissing over de wijze van energie-inkoop. Uitstel van de inkoop of niet-gespreid inkopen leidt tot forse prijsrisico’s en met de wijsheid van nu hogere inkoopkosten.

Zonder de glazen bol in handen te hebben, verwachten we voor 2018 toch een verdere stijging van de energietarieven. De economie blijft wereldwijd aantrekken, met een grotere vraag naar energie als gevolg. Ook lijkt OPEC ten aanzien van de olieprijs de touwtjes weer meer in handen te hebben wat vaak prijsopdrijvend werkt in de gehele energiemarkt.

Voor 2018 geldt daarom het advies om vroegtijdig naar energiecontracten te kijken en een inkoopstrategie te bepalen.

Meer informatie over energieprijzen leest u bij Prijsontwikkelingen energie: hoe koopt u veilig in voor een zekere toekomst? Daar kunt u zich ook aanmelden voor actuele informatie over energieprijzen.